Siirry pääsisältöön

Meahciráđđehusa meahccečuozáhagain čuovvut Meahcceetikeahta. Dat ávžžuha guolásteaddjiid ja meahccebivdiid vuhtiiváldit luonddu, earáid olbmuid sihke sállaša ja fuođđu visot doaimmainis.

Meahcceetikeahtta guolásteaddjiide

Váldde vuhtii earáid geat lihkadit luonddus

  • Váldde vuhtii maiddái earáid guolásteaddjiid ja luonddus lihkadeaddjiid. Luondduáiggeájit ja guolásteapmi stáhta eatnamiin gullet buohkaide.
  • Muitte buori láhttema: ”buorre beaivi, giitu ja ándagassii!”
  • Ále várre báikki, muhto atte saji maiddái earáide. Váldde vuhtii dán maiddái gohttemis.
  • Váldde vuhtii guollereaissus maiddái earáid geat lihkadit čáziin, dego fatnasiin johttiid ja olbmuid geat mellot.
  • Go guolástat vieris čáziin, gudnejahte báikkálaš árbevieruid ja bivdinkultuvrra.
  • Gudnejahte earáid guolástanvugiid, vaikko dat livččege earáláganat go du.
  • Almmut meahccedárkkisteaddjái vigiin maid áicet.

 

Ále ludne

  • Doalvvo eret dan, maid maiddái buktet. Vásttolaš guolásteaddji ii ludne.
  • Čoakke gáttiin fárrui boatkanan siimmaid, fakkiid ja duhpátstumppuid. Dat dagahit váttisvuođaid lottiide ja guliide.
  • Ále guođe bivdosiid gáttiide.
  • Dárkkis jeavddalaččat, ahte fatnasa mohtor ja bensenlihtit leat čavdásat ja ortnegis.
  • Fuolat das, ahte guliid čoalit eai hehtte loaktima.

 

Gudnejahte sállaša

  • Ále dagat guliide badjelmearálaš gillámuša.
  • Vealtte luossaguliid guolásteami liegga čáziin (badjel 20 gráđa).
  • Váldde čielgasa sálašdihtomeriin. Váldde vuhtii ráfáiduhtton ja menddo unna guliid.
  • Luoitte álo ráfáiduhtton guoli luovus várrugasat.
  • Váldde sállašiin dušše dan mađe go áiggot atnit ávkin.
  • Fuolat sálašguoli áššáigullevaš ja gudnejahtti gieđahallamis ja johtilis goddimis.
  • Eastte dávddaid leavvama čázádagas nubbái earet eará desinfiseremiin guolástanbiergasiid. 
  • Atte sálašmáhcahaga.
  • Gudnejahte sállaša maiddái sálašgovain.
  • Čuovo gállingildosa, vai guliid gođđu lihkostuvašii.

 

Jođe fatnasiin jierpmálaččat

  • Vuhtiiváldde, ahte buot čázádagain ii oaččo guolástit fatnasis.
  • Atte ráfi olbmuide geat ásset gáttis. Ále mana šiljuide.
  • Seaillut fatnasa dušše lobálaš báikkiin.

 

Dolastala dušše lobálaš báikkiin

  • Dárbbašat dolastallamii álo eananoamasteaddji lobi.
  • Ále cahkket dola geainnu dahje lavdnjeeatnama ala.
  • Geavat dolastallamii dušše lobálaš muoraid. Lappis, Davvebađaeatnamis, Kainuus ja Davvi-Gárjilis dolastallan lea lobálaš meahcis dušše stáhta eatnamiin. Dolastallamii sáhttá geavahit goike ovssiid, rissiid ja smávva gudduid, muhto ii sorvviid.
  • Álbmotmeahcis dolastallan lea lobálaš váldonjuolggaduslaččat dušše dollasajiin.
  • Dárkkis álo, leago guovllus fámus sitno- dahje meahccebuollinváruhus. Váruhusa áigge dolastallan lea lobálaš dušše stobuin ja dolastallansajiin main lea suovvabohcci.
  • Muitte, ahte cahkkeheaddji vástida dolastallama dorvvolašvuođas ja dola fuolalaš jáddadeames.

 

Meahcceetikeahtta meahccebivdiide

Vuhtiiváldde earáid geat johtet luonddus

  • Váldde vuhtii earáid meahccebivdiid ja luonddus lihkadeaddjiid. Luondduáiggeájit ja meahcásteapmi stáhta eatnamiin gullet buohkaide.
  • Muitte buori láhttema: ”buorre beaivi, giitu ja ándagassii!­”
  • Ále várre báikki, muhto atte saji maiddái earáide. Váldde vuhtii dán maiddái gohttedettiin.
  • Fuolat dorvvolašvuođas: muitte báhččindorvvolašvuođa ja rivttes vuogi gieđahallat vearjjuid.
  • Gárvot nu ahte oidnot, dalle go ii leat meahcásteami dáfus vealtameahttun suddaluvvat meahccái.
  • Váldde vuhtii báikkálaš sierraiešvuođaid, dego stáđásmuvvan meahcástanvugiid ja boazodoalu.
  • Almmut meahccedárkkisteaddjái vigiin maid áicet.

 

Ále ludne

  • Doalvvo eret dan, maid maiddái buktet. Vásttolaš meahccebivdi ii ludne.
  • Čoakke fárrui maiddái guoros patrovnnaid. Jos dat báhcet lundui, dat hehttejit ealliid ja eará birrasa.
  • Fuolat gohttenbáikki čorgadin. Buorre gohttenbáikkis eai báze luottat lundui.

 

Gudnejahte fuođđoealliid

  • Bivdde dušše lobálaš fuođđoealliid. Čuovo šálašdihtomeari ja ásahuvvon ávžžuhusaid.
  • Ále goassige báže man nu, man it leat earuhan.
  • Ále dagat dárbbašmeahttun gillámuša fuođđoealliide.
  • Báže doarvái lahka ja buorre sajis.
  • Ane sállaša fuolalaččat ávkin.
  • Váldde vuhtii maiddái dalánaga goddi ruvddiid ja gilláriid dorvvolašvuođa.
  • Atte sálašmáhcahaga.
  • Gudnejahte sállaša maiddái sálašgovain.

 

Váldde vuhtii earáid vuojedettiinat biillain

  • Ále ávkkástala biilla dahje eará mohtorfievrru ávkin meahcásteamis dahje fuođđoealli čuovvumis.
  • Váldde vuhtii earáid geainnu geavaheaddjiid, ále vuoje menddo fártta.
  • Jos leat eahpesihkkar, gos manná geainnu ja meahci rádji, guođe biilla ja joatkke vácci.
  • Ále cakka meahccebiilageainnuid. Guođe biilla geaidnogurrii nu, ahte it hehtte eará johtalusa. Váldde vuhtii earenoamážit dálvit goallosbiillaid mat fievrridit muora.

 

Dolastala dušše lobálaš báikkiin

  • Dárbbašat dolastallamii álo eananoamasteaddji lobi.
  • Ále cahkket dola geainnu dahje lavdnjeeatnama ala.
  • Geavat dolastallamii dušše lobálaš muoraid. Lappis, Davvebađaeatnamis, Kainuus ja Davvi-Gárjilis dolastallan lea lobálaš meahcis dušše stáhta eatnamiin. Dolastallamii sáhttá geavahit goike ovssiid, rissiid ja smávva gudduid, muhto ii sorvviid.
  • Álbmotmeahcis dolastallan lea lobálaš váldonjuolggaduslaččat dušše dollasajiin.
  • Dárkkis álo, leago guovllus fámus sitno- dahje meahccebuollinváruhus. Váruhusa áigge dolastallan lea lobálaš dušše stobuin ja dolastallansajiin main lea suovvabohcci.
  • Muitte, ahte cahkkeheaddji vástida dolastallama dorvvolašvuođas ja dola fuolalaš jáddadeames.

 

Fuolat beatnagisttát

  • Fuolat beatnaga buresveadjimis maiddái meahcis. Muitte, ahte vástidat maiddái dan dagahan vahágiin. Ovddasvástádusa dáhkádus suddje beatnaga ja oamasteaddji jos dáhpáhuvvá vahát.
  • Beana oažžu leat luovus dušše meahcásteami ja skuvlema áigge.
  • Beatnaga skuvlemii dárbbaša eananoamasteaddji lobi. Meahciráđđehus vuovdá stáhta eatnamiidda beanaskuvlenlobiid.
  • Davvi-Suomas boazodoalloguovllus meahcásteamis ávkkástallon beatnagiid ferte skuvlet boazofriddjan.
  • Čielggat ovddalgihtii boazobargguid. Jos dáhpáhuvvá vahát, gánneha leat rabas ja rehálaš ja váldit oktavuođa boazoisidii.
  • Gudnejahte ávžžuhusa, ja meahcástettiinat luoitte luovus dušše ovtta beatnaga hávil.